سه دهانه آتشفشانی گندم بریان در استان کرمان واقع است. این منطقه از گندم بریان در حدود ۴۸۳ متر ارتفاع از سطح دریا ارتفاع دارد و در شمالغربی گندم بریان در مجاورت هامادا یا دشت لوت شمالی قرار دارد.
گندم بریان محلی است که از بالا به شکل ملاقه ای دیده میشود و در سطح زمین منطقهای تقریبا مسطح سنگهای بازالتی سیاه هستند سنگهایی که کانی الیوین را مهمان دارند. این سنگهای حاصل فوران چند دهانه آتشفشانی از جمله دهانه آتشفشانی کردوانی و دهانه آتشفشانی محمودی هستند. این دهانهها به افتخار این بزرگان به نام آنها نامیده شدهاند تا به پاس تلاشهایشان نامشان در کویر بماند. دهانهها دقیقا بر روی گسل نایبند قرار دارند. یکی از نظرات در مورد چگونگی فوران این آتشفشانهای جوان که مربوط به کواترنر میباشند این است که در راستای گسل نایبند با ایجا شرایط پلکانی گسل محیطی کششی بوجود آمده و با نازک شدن پوسته زمین در این قسمت گدازهها بیرون ریخته اند و بر پهن دشت لوت و بر روی لایههای رسی گسترانده شدهاند. در مورد انتخاب نام گندم بریان گفته میشود سالها پیش که مسافران بین قهستان و شهداد بار خود را در این محل بر زمین میگذارند دانههای گندم بر روی سنگ بازالتی سیاه قرار میگیرد بعد از مدتی از شدت گرما بریان میشود و نام گندم بریان بر آن نهاده میشود. مدتی هم به اشتباه شایع شده بود که گندم بریان گرمترین نقطه کره زمین است که بعدا برای چند سال متوالی نقشهها همتراز گرمایی نشان داد چاله لوت در جنوب لوت یکی از گرمترین نقاط کره زمین است اگر چه با وجود سنگهای سیاه که گرما را جذب می کند و دمای بسیار بالای تابستان لوت گندم بریان یا ریگ سوخته درجه حرارت بالایی را نشان خواهد داد.دسترسی به این منطقه نیازمند کسب مجوزهای لازم و همچنین راهنمای مسلط به منطقه است.
گردآورنده: مهندس سمیه احمدی – کارشناس بخش فنی گروه معدنی و بازرگانی زرمش