آیا تا به حال از خود پرسیده‌اید چرا ارزش فلز طلا از دیرباز تا کنون همچنان بالا بوده و مورد توجه تمام مردم در تمام دوره‌ها قرار گرفته است؟
همه می‌دانیم فلز طلا دارای ویژگی‌های فیزیکی منحصر به فردی است. از ویژگی‌های اصلی طلا، وزن مخصوص بالا، چکش‌خواری و شکل‌پذیری بالا، تغییر نکردن رنگ در مقابل هوازدگی، هدایت الکتریکی بالا و رنگ ویژه آن است. همین ویژگی‌ها باعث شده تا از طلا به عنوان فلز گرانبها در صنعت جواهرسازی، ضرب سکه و پشتوانه بانک و کشورها، به عنوان فلز ویژه در صنایع الکترونیکی، صنایع برق، علوم پزشکی و… استفاده شود. طلای خالص، خیلی نرم و چکش‌خوار و در دست همانند موم شکل‌پذیر است. در این‌صورت سوالی پیش می‌آید که چرا منسوجات طلا همانند موم نرم نبوده و انگشتر یا زنجیر طلا بدین صورت نیستند! در پاسخ باید گفت به هیچ عنوان از طلای خالص برای زیورآلات استفاده نمی‌کنند و مقداری از عناصر مس، نقره و پلاتین را به آن اضافه می‌کنند. برای نمونه طلای ۲۴ را به تقریب طلای خالص می‌گویند که مقدار کمی از فلزات دیگر نیز دارد. طلای ۱۸ نیز ۷۵ درصد طلا و بقیه آن فلزاتی مانند مس، نقره و نیکل است، طلای ۱۴ هم حدود ۶/۵ درصد طلا دارد. جالب اینجاست هرچه عیار پایین‌تر باشد، مقاومت آن بالاتر می‌رود ولی رنگ طلایی آن کاسته می‌شود.چرا هیچگاه از نرخ طلا کم نشده و اگر در دوره‌ای نرخ آن پایین آمده، به سرعت به روال گذشته باز گشته است؟ چند پاسخ به این پرسش می‌توان داد؛ نخست اینکه مقدار فلز طلا در پوسته زمین کم است و بر اساس یکی از نظریه‌ها، این فلز در پوسته، نتیجه بارش شهاب سنگ‌های حاوی طلاست که در پوسته زمین جای گرفته و انتشار یافته است. درحال‌حاضر سنگ معدن طلا با عیار یک گرم در تن در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد یعنی اگر تمام طلای یک تن سنگ را بتوانیم استحصال کنیم، یک گرم طلا تولید می‌شود.
برای درک بهتر این موضوع باید به این فرآیندها اشاره کرد:
یک تن سنگ طلا ابتدا در معدن، استخراج و خرد شده و به شکل پودر در می‌آید. سپس با سیانور، طلا از سنگ جدا شده و سپس با کربن اکتیو، طلا را از سیانور جدا می‌کنند. بعد از سوزاندن کربن طلادار، خاکستر آن پالایش و ذوب می‌شود تا یک گرم طلا تولید شود و این فرآیند مستلزم هزینه‌های زیادی است، بنابراین نرخ تمام شده طلا بالاست.دوم اینکه این عنصر به دلیل مصارف جدید آن و تولید محدود، متقاضی همیشگی در بازار دارد و اگر مسائل اقتصادی و سیاسی وجود نداشت نرخ آن بالاتر می‌رفت. سوم اینکه در قاره آسیا و بخشی از افریقا و امریکای لاتین، طلا به عنوان تجملات و پشتوانه مالی در خانه‌ها جمع‌آوری می‌شود که از دیرباز این نوع جمع‌آوری طلا رایج بوده و هنوز هم ادامه دارد و در اصل، طلا تولید و در خانه‌ها انبار می‌شود در حالی که تقاضا هم وجود دارد و همین عامل باعث افزایش نرخ طلا خواهد شد.البته عوامل دیگری نیز وجود دارد که نیازمند نگارش دقیق‌تر است. عنصر طلا به عنوان فلز زینت‌بخش، همیشه محبوب بانوان بوده است. همچنین به عنوان پشتوانه مالی در خانواده‌ها، فلز خاص در صنایع مختلف به ویژه در فناوری نوین، پشتوانه بانک‌ها و کشورها و موارد دیگر، مطرح بوده و باعث استراتژیک بودن آن در دوره‌های مختلف زمان بوده است.
روزنامه صمت – سیداحمد مشکانی – مدیر ارشد گروه زرمش- 7 آذر 1396
