ذخایر سطحی‌زاد (سوپرژن)
غنی‌شدگی ثانویه می‌تواند در تعداد زیادی از ذخایر معدنی تغییراتی را ایجاد کند. دگرسانی سطحی‌زاد، غنی‌شدگی ثانویه برجای یک ذخیره می‌باشد. به طوری که کانسنگ‌های اولیه اکسید شده و انحلال پیدا می‌کنند و به واسطه اکسایش در سطح ایستابی بازته‌نشین می‌شوند. غنی‌شدگی سطحی‌زاد در بالای کانسنگ‌های اولیه ژرفازاد شکل می‌گیرد و به طور جانبی و عمودی گسترش می‌یابد (تا ده‌ها متر به سمت پایین می‌تواند گسترش داشته باشد). این فرآیند با توجه به این که می‌تواند روی اقتصاد معادن خصوصا ذخایر VMS و ذخایر پورفیری عیار پایین تاثیرگذار باشد حائز اهمیت است.
پوشش‌های غنی‌شده حاوی کانی‌های مسی عیار بالا از قیبل کالکوسیت، کوولیت و بورنیت می‌باشند، امکان افزایش عیار متوسط کانسنگ مس از یک تا 3 درصد وجود دارد. غنی‌شدگی سطحی‌زاد معمولا در سنگ‌های نفوذپذیر نسبت به آب‌های جوی و دارای مقادیر فراوان پیریت صورت می‌پذیرد زیرا امکان تشکیل اسیدهای اکسید کننده فراهم می‌باشد. حضور کانی‌های فلزی قابل حل در اسید و سد اکسایشی (به طور مثال سطح ایستابی آب) در عمق امکان ایجاد ذخایر سطحی‌زاد را بیشتر می‌کند.
غنی‌شدگی سطحی‌زاد یا سوپرژن یک عامل اصلی در توسعه تعداد زیادی از ذخایر مس پورفیری می‌باشد. در معدن لااسکوندیدا شیلی، پوشش‌های سطحی‌زاد حدود 65 درصد از منبع مس این ذخیره را تشکیل می‌دهند. عیار مس تا 5/3 درصد در این زون‌ها گزارش شده است. کلاهک‌های آبشوییده حاوی عیارهای پایین‌تر مس و مولیبدن روی سولفیدهای غنی‌شده را می‌پوشانند.
منبع: British Geological Survey, Natural Environment research Council
گردآوردنده: فرزانه فخامتی، بخش فنی گروه معدنی و بازرگانی زرمش
