نرگس قیصری – گروه معدن: تبیین قانون و آیین‌نامه برای تمامی بخش‌ها در صنایع مختلف ضروری است و باید برای تمامی مراحل یک فعالیت اقتصادی از تولید محصول تا فروش و صادرات آن قانون و آیین‌نامه مدونی وجود داشته باشد.
در حال حاضر بسیاری از کشورها با سرمایه‌گذاری روی معادن طلا در کشورهای مختلف در معادن و محصول نهایی آنها شریک شده و به سود می‌رسند. در این میان قوانین و آیین‌نامه‌هایی که برای صادرات شمش فلزات گرانبها و باارزش همچون طلا در این کشورها تدوین شده، به فروش و صادرات صحیح این محصول کمک می‌کند. در این میان ایران نیز که چندی است در حال سرمایه‌گذاری در معادن طلا و تولید محصول نهایی است قانون مدونی برای صادرات شمش طلا ندارد و دلیل آن شاید این بوده که تاکنون صادراتی نداشته‌ایم و به‌عنوان واردکننده طلا شناخته می‌شدیم.
منتظر تایید شورای پول و اعتبار
معاون معادن و صنایع معدنی وزیر صنعت، معدن و تجارت درباره درخواست قزاق‌ها برای صادرات شمش طلای معدن ساریگونی به صمت گفت: کسب مجوز صادرات شمش طلا از سوی شرکت «ای‌ام‌اس» قزاقستان (شرکت تابع اوراسیا گلد) به وزارتخانه داده شده اما تاکنون مجوزی به شرکت بهره‌بردار داده نشده است.
جعفر سرقینی ادامه داد: طلایی که هم‌اکنون در ساریگونی تولید می‌شود، نیاز به فرآوری و پالایش دارد، این در حالی‌است که کارخانه فرآوری برای انجام این عملیات در کشور وجود ندارد و به همین دلیل برای فرآوری و پالایش باید این محصول را به کارخانه‌ای در قزاقستان که از فناوری و تجهیزات مورد نیاز برخوردار است، ارسال کنند.
سرقینی در پاسخ به اینکه آیا قانونی برای صادرات فلزات گرانبها و با ارزش همچون شمش طلا در ایران تدوین شده یا خیر، اظهار کرد: تنها قانونی که در این زمینه وجود دارد پرداخت حقوق دولتی است.
او ادامه داد: درخواست صادرات شمش طلای ساریگونی هم‌اکنون در مرحله تایید شورای پول و اعتبار است. زیرا براساس مصوبه این شورا، صادرات شمش طلا ممنوع اعلام شده است.
معاون معادن و صنایع معدنی وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: اگر به شمش طلا به عنوان یک محصول معدنی نگاه شود، امید است شورای پول و اعتبار صادرات این محصول با ارزش را تایید کند.
تدوین قانون
به گفته کارشناسان و فعالان حوزه طلا تاکنون خروج طلا از ایران به شکل چمدانی بوده است. از دیگر نکات مهم این است که تقاضای طلا در کشور با تولید برابر نیست و ایران همواره به عنوان یک واردکننده شناخته می‌شود. حال اگر صنعت طلا و تولید شمش روند روبه رشدی داشته باشد باید فکری برای تدوین آیین‌نامه و قانون برای صادرات این نوع کانی‌های فلزی با ارزش داشت.
سید احمد مشکانی، کارشناس بخش معدن و استاد دانشگاه درباره چالش‌ها و مشکلاتی که برای صادرات فلزات گرانبها همچون شمش طلا از کارخانه‌ها در ایران وجود دارد در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: تاکنون فلزات گرانبها همچون پلاتین، نقره یا طلا به صورت شمش از ایران صادر نشده است. در واقع ایران بیشتر خریدار و واردکننده فلزات گرانبها بوده تا صادرکننده آن. اگر هم صادراتی انجام شده بیشتر چمدانی بوده و شکل قانونی و مستقیم نداشته است. یکی از دلایل اصلی این موضوع نبود قانون مدون و تعریف شده برای صادرات این دسته از محصولات با ارزش است.
او ادامه داد: در حال حاضر نخستین برنامه برای صادرات شمش طلا از ایران قرار است انجام شود و مربوط به معدن طلای ساریگونی است که بهره‌بردار آن یک شرکت قزاقستانی است. چراکه آنها تصمیم دارند تا سهم شمش طلای خود از این معدن را پالایش کرده و در مکان مورد نظر خود به فروش برسانند. گفتن این نکته ضروری است که امکان پالایش شمش طلا و رساندن آن به عیار ۹۹/۹۹درصد که مورد قبول تمام کشورهاست، در ایران وجود ندارد و تنها در انحصار چند کشور ازجمله قزاقستان است.
او بر این باور است در آینده قیمت طلا روند افزایشی خواهد داشت زیرا قیمت تمام فلزات کاهش یافته و بهای نفت نیز نزولی است بنابراین طلا می‌تواند رشد داشته باشد.
چالش فروش طلا در ایران
مشکانی با بیان اینکه یکی از چالش‌های موجود برای طلا، در بخش فرآوری و فروش محصول نهایی است، در ادامه گفت: طلای تولید شده در ایران یا به شکل چمدانی از کشور خارج شده یا بعد از تبدیل به زیورآلات در بازار داخلی به فروش می‌رسید و در برخی موارد نیز به شکل خام و کیلویی در اختیار بازاری‌ها گذاشته شده و دولت در این میان تنها از معدنداران حقوق دولتی دریافت می‌کرده است.
مشکانی ادامه داد: مشکلی که هم‌اکنون برای تولیدکنندگان طلا یا حتی دیگر فلزات با ارزش همچون نقره و پلاتین در ایران وجود دارد این است که این افراد اطلاعاتی درباره چگونگی صادرات و فروش محصولات خود به دیگر کشورها ندارند و آیین‌نامه‌ای نیز برای آنها تدوین نشده است. این در حالی است که برای دیگر محصولات معدنی آیین‌نامه و قانون تدوین شده و بسته به نوع ماده‌ای که فرآوری شده یا به صورت خام است، نحوه صادرات مشخص است.
این کارشناس معدن با بیان اینکه نسبت تولید طلا در ایران با تقاضا برابر نیست، اظهار کرد: ایران به‌عنوان یک واردکننده طلا به شمار می‌آید و تاکنون نیازی به صادرات شمش طلا از ایران وجود نداشته بنابراین آیین‌نامه‌ای برای صادرات این فلز به شکل مستقیم و قانونی تدوین نشده است.
او ادامه داد: در بسیاری از کشورها قانون مشخص و تعریف‌شده‌ای برای صادرات شمش طلا وجود دارد؛ به عنوان مثال در کشور غنا روند صادرات شمش به این شکل است که صادرکنندگان باید در ابتدا از سازمان صنایع و معادن مجوز دریافت کنند تا کار آنها وجهه قانونی پیدا کند. در مرحله بعد مبلغی را به آن سازمان پرداخت می‌کنند تا اجازه صادرات به آنها داده شود. در ادامه کار سازمان مربوط، شمش‌های طلا را بسته‌بندی کرده و به برخی از کشورها که از قبل تعیین شده، ارسال می‌کنند و در کشور مقصد با ارائه مدرک از سوی خریدار، محموله به آنها تحویل داده شده و دیگر کشور غنا مسئولیتی در قبال شمش فروخته شده، ندارد.
مشکانی افزود: در دیگر کشورها، شرکت‌های فعال در صنایع معدنی راه‌های مختلفی برای کسب درآمد و بودجه دارند و بیشترین درآمد آنها از طریق بورس یا فاینانس تامین می‌شود. به عنوان مثال شرکتی که در حوزه طلا کار می‌کند به دنبال سرمایه‌گذاری در معادن طلا رفته و با افزایش میزان تولید طلا، سهم خود را در بورس افزایش می‌دهد و زمینه برای افزایش تعداد سهامداران فراهم شده و به موفقیت می‌رسند. حال اگر معادن ایران بتوانند وارد بورس شوند این موضوع به رشد آنها کمک خواهد کرد. به این ترتیب که در آغاز راه چندین معدن با یکدیگر شریک شده و وارد فرابورس شوند و بعد از رعایت قوانین مورد نیاز وارد بورس شده و دیگر نیازی به دریافت وام نداشته باشند و از طریق فروش اوراق بهادار درآمد کسب کنند.
(نرگس قیصری – گروه معدن – برگرفته از روزنامه صمت مورخ 1394/09/29)
