در گفت وگو با کارشناسان صورت گرفت؛
در‌حالی‌که روند کاهشی قیمت جهانی مواد معدنی، از بازار راکد این مواد و محصولات وابسته به آن حکایت می‌کند، به‌دلیل افزایش هزینه‌های تولید حاشیه سود معدنکاران نیز به میزان قابل‌توجهی کاهش یافته است.
همین امر رقابت‌پذیری تولیدکنندگان را در بازار جهانی آن‌هم در شرایطی که قیمت تمام‌شده محصول نهایی رقابتی نیست، دشوارتر می‌کند. در همین رابطه، سیداحمد مشکانی عضو هیات علمی دانشگاه و فعال معدنی معتقد است تولید رقابتی در حوزه معدن از استانداردهایی تبعیت می‌کند که این استانداردها در کشور به‌هم خورده و همین امر محصولات معدنی را از گردونه رقابت‌پذیری خارج کرده است.
مشکانی با بیان اینکه متغیرهای متعددی در میزان سود حاصل از فروش مواد معدنی موثر است، تصریح کرد: “تغییر این پارامترها باعث می‌شود، تعادل میان تولید و فروش به‌هم بخورد. این درحالی است که اگر کالای معدنی با استراتژی، برنامه‌ریزی و حاشیه سود مطمئن تولید شود، تولید بیشتر، به‌منزله سود بیشتر است.”
وی هزینه سوخت و حمل‌و‌نقل را یکی از تاثیرگذارترین پارامترها بر قیمت تمام‌شده مواد معدنی خواند و اظهار کرد: “طی سال‌های اخیر هزینه حمل مواد معدنی تا دو برابر افزایش یافته که همین امر حاشیه سود تولیدات معدنی را به شدت کاهش می‌دهد. در این میان اگر تاثیرپذیری مواد معدنی از نرخ دلار و افزایش یکباره آن نبود، تولید و فروش مواد معدنی سود چندانی برای تولیدکننده به همراه نداشت.”
حساسیت معادن به نرخ دلار و هزینه حمل
این فعال معدنی حاشیه سود مطمئن معادن را نیازمند رفع وابستگی تولید مواد معدنی به هزینه سوخت و نرخ دلار خواند و گفت: “در شرایطی تعادل بر تولید مواد معدنی حاکم می‌شود که فعالیت‌های معدنی کمتر از تغییرات نرخ دلار یا افزایش و کاهش هزینه سوخت متاثر شود. این در حالی است که حساسیت معادن به این دو فاکتور بسیار بالاست. با بالا رفتن نرخ دلار، تولید مواد معدنی توجیه‌پذیر شده و همین امر باعث می‌شود فعالان معدنی کمتر به فکر کاهش هزینه‌های تولید و افزایش رقابت‌پذیری باشند.”
وی تثبیت نرخ دلار را برای برقراری ثبات بر بازار مواد معدنی ضروری خواند و افزود: “در حالی از تولیدکنندگان مواد معدنی انتظار می‌رود که حتی با کاهش قیمت‌های جهانی، با سایر تولیدکنندگان به رقابت بپردازند که میزان تورم، نرخ سود بانکی و سایر عوامل موثر در قیمت تمام‌شده قابل مقایسه نیست.”
مشکانی تصریح کرد: “در شرایط اقتصاد سالم و برقراری تعادل میان عرضه و تقاضا، تولیدکنندگان از حاشیه سود بالاتری برخوردار خواهند بود. بدین‌ترتیب با کاهش قیمت‌های جهانی و کاهش تقاضا نیز از چرخه تولید خارج نمی‌شوند، بلکه با سازگار کردن سیاست‌های تولید با شرایط جدید، حضور خود را در بازار جهانی حفظ می‌کنند.”
ایجاد دهکده‌های معدنی برای رونق معادن
وی با بیان اینکه قیمت‌های جهانی مواد معدنی همچنان کاهشی است، اظهارکرد: “با ادامه کاهش قیمت جهانی مواد معدنی سال آینده، سال چالش بزرگ معدنکاران خواهد بود، چراکه با‌توجه به کاهش بهای نفت، درآمدهای دولت و به‌تبع آن پروژه‌های عمرانی نیز به‌شدت کاهش می‌یابد که این امر بازار داخلی مواد معدنی را نیز با رکود مواجه می‌کند.”
مشکانی با بیان اینکه تفکر غلطی بر بخش معدن و صنایع معدنی حاکم است، گفت: “همین امر باعث شده توجه کافی به این بخش صورت نگیرد به‌گونه‌یی حتی در ارایه تسهیلات نیز صنعت در اولویت قرار دارد، این در حالی است که برای رشد بخش معدن باید شیوه نگاه دولت‌ها در ارایه تسهیلات به این بخش تغییر کند.”
وی ایجاد دهکده‌های معدنی را راهی مناسب برای تجمیع معادن کوچک و تقویت آنها دانست و تصریح کرد: «باید محدوده‌های پر پتانسیل شناسایی شود و با ایجاد دهکده‌های معدنی، تامین روش‌های حمل و نقل مناسب و احداث کارخانه فرآوری زمینه توسعه محدوده‌های معدنی را فراهم کرد. این ایده می‌تواند در قبال همکاری دولت و بخش خصوصی به اجرا درآید به‌گونه‌یی که بخش خصوصی مسوولیت استخراج و بهره‌برداری از مواد معدنی را به‌عهده بگیرد و دولت نیز با احداث کارخانه‌های فرآوری، صنایع پایین‌دستی مرتبط را فراهم کند.”
روزنامه تعادل – سید احمد مشکانی – 7 بهمن 1393
