با توجه به نوع قرارگیری معادن و کارخانههای فرآوری محصولات معدنی که در محیطهای خارج از محدودههای شهری قرار گرفتهاند، برای تامین انرژی لازم است تا هزینه زیادی برای انتقال انرژی به محل معادن صرف کنند.
در حقیقت تامین انرژی مورد نیاز معادن همواره یکی از چالشهای مهم معادن و یکی از فاکتورهای مهم اقتصادی بودن یک معدن محسوب میشود. به همین دلیل بخشی از تحقیقات و پژوهشهای واحدهای تحقیق و توسعه معادن، به تامین انرژی اختصاص مییابد. پیدا کردن راهحلی برای کاهش هزینههای تولید در بخشهای مختلف از آن جمله است.
یکی از این راههایی که بهتازگی در مورد آن تحقیقات زیادی شده است تامین انرژی از محل انرژیهای طبیعی زمین است که تنوع فراوانی نیز در طبیعت دارد.
ایران در این زمینه نیز از موهبت انرژی خورشیدی و زمین گرمایی برخوردار است چرا که وجود شرایط جغرافیایی متنوع و اقلیم چهارگانه زمینه مناسبی برای تولید انرژی از منابع طبیعی را داراست.
یکی از انرژیهای موجود در طبیعت که امکان استفاده از آن بهصورت گسترده از طریق بکارگیری دانش فنی و سرمایهگذاری وجود دارد، انرژی زمین گرمایی است که در صورت استفاده صحیح و اصولی علاوه بر تامین انرژی مورد نیاز برای معدن یا صنایع معدنی منطقه نیاز دیگر بخشها را فراهم خواهد کرد.
انرژی زمین گرمایی یا همان ژئوترمال را میتوان اینگونه شرح داد که هسته زمین دمایی حدود ۴هزار درجه دارد و در عمق ۸۰ کیلومتری این دما به ۱۵۰۰ تا ۳هزار درجه میرسد.
از سوی دیگر با ورود آبهای سطحی به درون زمین و وارد شدن در تودههای گرمایی بخشی از آب به بخار تبدیل شده و از سطح زمین خارج میشود. به این ترتیب میتوان با قرار دادن توربین در برابر بخار آب نسبت به تولید انرژی برای معادن یا کارخانههای فرآوری که در محدوده موردنظر قرار دارند، اقدام کنند یا آب ژئوترمال را به سطح زمین آورده و از آنها انرژی برق تولید کنند.
در واقع میتوان گفت که انرژی زمین گرمایی در صورتی که اقدامات لازم همچون شناسایی محدودههای ژئوترمال انجام شده و دانش فنی و تجهیزات مورد نیاز برای تولید انرژی برق وجود داشته باشد، میتواند به میزان قابل توجهی از این راه انرژی تولید کرده و با کاهش هزینههایی همچون هزینه جابهجایی انرژی، صرفه اقتصادی را برای صنایع به ارمغان آورد.
احمد مشکانی – استاد دانشگاه تهران
(برگرفته از روزنامه صمت مورخ 1394/01/20)