گروه معدن: کنفرانس فلزات پایه ایران از سوی متال بولتن در روزهای ۱۶ و ۱۷ شهریور ۱۳۹۵ در هتل پارسیان آزادی تهران برگزار شد. پیش‌تر متال بولتن برای نخستین‌بار اقدام به برگزاری کنفرانس آهن فولاد ایران در جزیره کیش کرده بود و اکنون در دومین تجربه خود کنفرانس فلزات پایه ایران را برگزار کرد. محوریت این کنفرانس روی فلزات مس، آلومینیوم، سرب و روی بود.
سرمایه‌گذاری ۱۷میلیارد دلاری در ۷۰ پروژه
به گزارش صمت محمد آقاجانلو، مدیریت صنایع معدنی ایمیدرو در این کنفرانس تخصصی فلزات پایه در ایران اظهار کرد: منابع طبیعی ایران به دو دسته نفت و گاز و منابع طبیعی تقسیم می‌شود که ۷۵درصد جی‌دی‌پی ایران مربوط به نفت و گاز است. اما حوزه معدن نیز دو دسته مواد معدنی عمده فلزی و غیرفلزی را شامل می‌شود. آقاجانلو خاطرنشان کرد: کشور ایران جزو ۱۵ کشور معدنی در جهان به‌شمار می‌رود. ۷۰۰ میلیارد دلار ارزش ۶۸ ماده معدنی موجود در کشور است. ایران معادن غنی مس و سرب و روی را در دل خود جای داده و بزرگترین ذخیره طلای خاورمیانه نیز در زرشوران واقع شده است. وی در ادامه یادآور شد: با توجه به این منابع غنی معدنی، تنها ۰/۶ درصد جی‌دی‌پی کشور به صنایع معدنی اختصاص دارد که نشان از جایگاه خوبی در این زمینه نیست.
مدیریت صنایع معدنی ایمیدرو عنوان کرد: کل صادرات معدنی و صنایع معدنی حدود ۱۳ درصد مربوط به فلزات پایه است که ایمیدرو یکی از سهامداران اصلی شرکت‌های فعال در حوزه فلزات پایه ایران به‌شمار می‌رود که در زمینه تحقیق و توسعه هم در بخش دولتی و هم در بخش خصوصی فعالیت می‌کند. آقاجانلو در ادامه یادآور شد: ایمیدرو تاکنون حدود ۷۰ پروژه معدنی و صنایع معدنی را با سرمایه‌گذاری ۱۷میلیارد دلاری اجرا کرده است. هم‌اکنون نیز ۳۰ پروژه را با سرمایه‌گذاری ۹ میلیارد دلاری در دست اجرا دارد و به‌طور کلی به‌دنبال اجرای ۵۰میلیارد دلار پروژه تا سال ۲۰۲۵ میلادی هستیم. همچنین ایمیدرو ۲۵۰هزار کیلومترمربع از مساحت ایران را در دست اکتشاف دارد که بخشی از این اکتشاف‌ها نیز مربوط به فلزات پایه است. وی در ادامه عنوان کرد: ایران از نظر تولید مس در دنیا در مقام بیستم، در تولید آلومینیوم نوزدهم، در تولید روی چهاردهم و در تولید سرب در مقام شانزدهم قرار دارد. در حوزه مس ظرفیت تولید کشور هم‌اکنون حدود ۴۰۰ هزار تن است. در زمینه روی، پروژه مهدی‌آباد با هدف تولید ۸۰۰ هزار تن کنسانتره روی در دست اجراست. در حوزه طلا ظرفیت تولید معدن زرشوران به ۳ تن در سال خواهد رسید. تا سال ۲۰۲۵ میلادی ظرفیت تولید آلومینیوم ایران با سرمایه‌گذاری۱۰میلیارد دلاری به ۱/۵میلیون تن خواهد رسید. مدیریت صنایع معدنی ایمیدرو، ایران را با توجه به مزیت‌هایی که دارد، مناسب و مستعد برای سرمایه‌گذاری برشمرد و عنوان کرد: قیمت انرژی در ایران نسبت به کشورهای دیگر در سطح بسیار پایینی قرار دارد و از سوی دیگر با وجود نیروی جوان و ارزان می‌تواند در حوزه فلزات پایه یکی از اولویت‌ها برای سرمایه‌گذاری به‌شمار رود.
۳/۴ درصد از ذخایر مس جهان در اختیار ایران
در ادامه این کنفرانس تخصصی فلزات پایه محمدباقر عالی معاون توسعه و اکتشافات شرکت ملی صنایع مس ایران درباره وضعیت مس در ایران و جهان عنوان کرد: براساس آخرین آمار، ایران ۳/۴ درصد از ذخایر مس جهان را در اختیار دارد. عالی با توجه به افت قیمت فلزات اساسی در دنیا عنوان کرد: در سال‌های اخیر با افت شدید قیمت مس در بازار جهانی مواجه شده‌ایم. برای جبران این افت، البته ما برنامه‌هایی را اجرا کرده‌ایم. البته در همین مدت نیز کشور ما با تحریم‌های شدیدی روبه‌رو بوده است. وی تاکید کرد: البته تمام تلاش ما بر این بوده که هزینه تولید مس را در ایران کاهش دهیم. از این‌رو هزینه تولید نهایی مس را در سال مالی قبل حدود ۱۳ درصد کاهش دادیم. البته تعداد کارکنان خود را کاهش ندادیم، بلکه آنها را فعال‌تر و تقویت کردیم. از سوی دیگر توانستیم بیش از ۶ هزار قطعه یدکی مورد نیاز را به تولید برسانیم. عالی یادآور شد: در دوران تحریم شرکت ملی مس دچار مشکل جدی در صادرات شد. در نقل و انتقال مالی هم به‌شدت دچار مشکل بود، با این وجود در همین دوران توانستیم شرکای جدیدی پیدا کنیم. عالی ادامه داد: در حال حاضر نیز سرمایه‌گذاری به موقعیت بازار جهانی بستگی دارد که اکنون بازار فلزات جهانی در وضعیت مناسبی قرار ندارد. البته ایران یکی از بازارهای بکر برای سرمایه‌گذاری به‌شمار می‌رود که متاسفانه شناخت دقیقی از ایران ارائه نشده است. وی در ادامه با اشاره به برنامه‌های سرمایه‌گذاری در حوزه مس اعلام کرد: برنامه داریم تا سال ۲۰۲۰ میلادی تولید شرکت ملی صنایع مس ایران را با اجرای ۱۶پروژه دوبرابر کنیم. همچنین قصد داریم تولید مس کاتد در آذربایجان‌شرقی و سونگون را توسعه دهیم. تولید کنسانتره مس در سیستان و بلوچستان و یزد نیز در حال پیگیری است. شرکت مس هم‌اکنون ۱۷ محصول تولیدی آماده فروش دارد و آماده مذاکره با مشتریان و خریداران است. همچنین به‌دنبال سرمایه‌گذاران مطرح هستیم، البته معتقدیم قراردادها باید عادلانه و منطقی و برد- برد منعقد شود و در ضمن قراردادهای ما با آنها نیز دست‌کم ۵ تا ۷ ساله خواهد بود. همچنین محمدباقر عالی در پنل نخست کنفرانس فلزات پایه ایران عنوان کرد: براساس آخرین پیش‌بینی‌ها قیمت مس رو به رشد است. تا سال ۲۰۲۰ میلادی نیز قیمت مس بیش از آن چیزی خواهد بود که در حال حاضر است. عالی اظهار امیدواری کرد که به آینده قیمت مس بسیار خوشبین هستیم.
مهدی‌آباد بزرگترین معدن توسعه‌نیافته روی جهان
همچنین ابوالفضل بنان، مدیرعامل شرکت بازرگانی توسعه صنعت روی در این کنفرانس تخصصی اظهار کرد: تولید فعلی روی ایران هم‌اکنون حدود ۱۵۰ هزار تن است که باید در چند سال آینده به ۳۰۰ هزار تن برسد. ذخایر روی ایران بیشتر در دو استان زنجان و یزد واقع شده‌اند، در حالی‌که ایران هم‌اکنون ۵ معدن بزرگ روی دارد. بنان ادامه داد: معدن انگوران از ۴۵ سال پیش تاکنون فعال بوده که حدود ۹میلیون تن ذخایر آن زیرزمینی و مابقی سطحی است. معدن مهدی‌آباد ۴۰۰ میلیون تن ذخیره دارد که ۷۰ درصد آن روی بوده و مابقی نقره و مس است. مهدی‌آباد بزرگترین معدن توسعه‌نیافته روی جهان است. معدن امارت معدن بزرگ دیگری بوده که زیرزمینی است و حدود ۱۰ میلیون تن ذخیره دارد. بیش از ۸۰ تولیدکننده بزرگ و کوچک تولید روی در کشور وجود دارد. بنان در ادامه با اشاره به مشکلات صنعت روی گفت: صنعت روی ایران با مشکل کمبود مواد اولیه مواجه است و ادامه این وضعیت می‌تواند به کاهش ۴۰ تا ۵۰ درصدی تولید واحدهای تولید روی در ایران منجر شود. پس از برجام شرایط برای سرمایه‌گذاری در بخش معدن و صنایع معدنی ایران به‌ویژه سرمایه‌گذاران غیرامریکایی بهبود یافته است. وی درباره برنامه‌های روی عنوان کرد: برنامه ما این است که تولید روی ایران تا سال ۲۰۲۰ دوبرابر شود. همچنین گروه توسعه معادن روی ایران ۱۹ شرکت زیرمجموعه دارد و حدود ۱۶۰ هزار تن روی در سال تولید می‌کند و بزرگترین تولیدکننده روی در ایران به‌شمار می‌رود. عالی گفت: هم‌اکنون۸۰درصد تولید روی ایران معادل ۱۲۵ هزار تن صادر می‌شود. ترکیه یکی از بهترین و بزرگترین بازارهای صادراتی صنعت روی ایران است. ما نیز به‌دنبال سرمایه‌گذاری مشترک ایران و ترکیه در صنعت روی هستیم. کسری روی در بازار جهانی در ژوئیه امسال ۱۴۰ هزار تن بوده است. قیمت روی در سال ۲۰۱۶ میلادی به‌شدت صعودی بوده و اخبار بهتری هم در راه است. وی در پایان یادآور شد: از کسانی که در دوران تحریم به ما کمک کردند، تشکر کرده و به حمایت خود از آنها در بازار ادامه می‌دهیم. البته به‌دنبال مشتریان جدید و حاضر به عقد قراردادهای بلندمدت با آنها هستیم.
آلومینیوم با ۳۰ درصد استفاده
اتابک خلیلی، رییس هیات‌مدیره شرکت مشاوره فلزات و مواد آرمان آتروپات، در کنفرانس فلزات پایه در ایران عنوان کرد: تولید آلومینیوم اولیه در ایران در سال ۲۰۱۵ میلادی معادل ۳۵۳ هزار تن بود و نرخ استفاده از ظرفیت تولید در این صنعت به ۷۵ درصد رسید.
مصرف آلومینیوم اولیه در ایران در سال قبل ۲۸۸ هزار تن بود که معادل کمتر از یک درصد مصرف جهانی بود. سال قبل ۱۷ هزار تن واردات شمش آلومینیوم داشتیم. خلیلی عنوان کرد: همچنین ۱۵۳هزار تن آلومینیوم به‌صورت قراضه وارد فرآیند صنعت کشور شده است. بنابراین حدود ۴۵۰ هزار تن شمش آلومینیوم به‌صورت شمش اولیه و ثانویه در سال قبل وارد بازار شد. ۳۲۵ هزار تن در صنایع پایین‌دستی آلومینیوم در سال قبل تولید داشتیم، درحالی‌که یک میلیون تن ظرفیت در این زمینه داریم که نشان می‌دهد تنها از ۳۰درصد ظرفیت این حوزه استفاده شده است. وی ادامه داد: در سال ۱۴۰۴ میلادی تولید آلومینیوم اولیه ایران به ۱/۵میلیون تن خواهد رسید و مصرف ظاهری آلومینیوم اولیه نیز به ۵۲۳هزار تن خواهد رسید. همچنین۴۲۰ هزار تن ظرفیت تولید ایجادشده صنایع روی ایران است که تنها ۳۰ درصد از این ظرفیت هم‌اکنون فعال است. خلیلی یادآور شد: ذخیره معدن انگوران رو به پایان بوده و این وضعیت تهدیدی برای کارخانه‌های صنایع روی است. بیشتر کنسانتره سرب ایران به‌دلیل نبود کارخانه تولید شمش سرب در داخل صادرات می‌شود. وی با اشاره به مشکلات صنایع سرب و روی در ایران عنوان کرد: پایین‌بودن نرخ استفاده از ظرفیت‌های تولید یکی از اصلی‌ترین مشکلات صنایع سرب و روی و دیگر بخش‌های فلزات پایه ایران است که باعث غیراقتصادی شدن محصولات تولیدی این صنایع می‌شود. همچنین برای برآورده شدن شرکت‌های فلزات پایه ایران باید برای پیشرفت مدیران خارجی باتجربه را استخدام کنند.
بررسی وجود پلاتین در ایران
سیداحمد مشکانی، مدیرعامل گروه معدنی و بازرگانی زرمش، در این کنفرانس تخصصی فلزات، درباره وجود ذخایر معدنی فلزی در ایران عنوان کرد: شرق و به‌ویژه جنوب‌شرقی ایران از نظر اکتشافات و فعالیت‌های معدنی محروم مانده و در این مناطق ذخایر خوبی از طلا، مس و آنتیموان وجود دارد. هم‌اکنون در حال بررسی وجود پلاتین در ایران هستیم و احتمال وجود پلاتین و عناصر مشابه آن در ایران زیاد است، درحالی‌که پیش‌تر گفته می‌شد، ایران به هیچ‌وجه پلاتین و عناصر گروه (پی‌جی‌ئی) را ندارد.
زون پول‌ساز ایران، زون زاگرس است که در آن نفت و گاز وجود دارد. احتمال وجود ذخایر روی نیز در زون زاگرس وجود دارد. زون ارومیه-دختر دارای ظرفیت‌های شدیدی در حوزه طلا است که متاسفانه در این زمینه ضعیف عمل شده است. شاید تاکنون می‌توانست۱۰۰ معدن طلا در این زون کشف شود. استان سیستان و بلوچستان ظرفیت بسیار زیادی در طلا، مس، کروم، آنتیموان و مولیبدن دارد که جای بسیاری برای سرمایه‌گذاری دارد. زون مکران نیز ظرفیت خوبی در زمینه پلاتین و تیتانیوم دارد.
روزنامه صمت – سید احمد مشکانی – 18 شهریور 1395
