نرگس قیصری – گروه معدن: طلا به عنوان یک پشتوانه مالی و اقتصادی به شمار می‌آید و از این حیث شاهدیم که کشورها سرمایه‌گذاری‌های کلانی برای تولید این محصول از مراحل ابتدایی آن یعنی اکتشاف تا فرآوری و تولید محصول نهایی یعنی تولید شمش انجام داده‌اند. در این میان تولید شمش با بالاترین عیار یعنی ۹۹/۹۹درصد که مهر تایید جهانی بر آن حک شده تنها به چند کشور محدود می‌شود و آنها فقط می‌توانند با پالایش و خالص‌سازی عیار شمش را افزایش دهند.
نیاز به فناورهای پیشرفته و نیاز به سرمایه‌گذاری کلان دلیل محدود بودن تعداد فعالان این حوزه است. ایران نیز که ذخایر معدنی فراوانی ازجمله طلا را در اختیار دارد سعی خود را بر آن گذاشته تا از ذخایر طلای خود سود ببرد. معدن طلای «ساریگونی» یکی از همین ذخایر طلای کشور است که سرمایه‌گذاری و فعالیت آن در چند سال گذشته با تعلل همراه بود و سرانجام به وسیله یک شرکت قزاقی به بهره‌برداری رسیده و کارخانه استحصال آن فعال شده و هم‌اکنون در حال فعالیت است. براساس آمار موجود عیار طلای این معدن ۸۰درصد است و تا رسیدن به ۹۹/۹۹درصد راه طولانی در پیش دارد.
پالایش طلا از سوی قزاقها
چندی پیش خبری منتشر شد که طی آن مدیرعامل شرکت قزاقستانی پیش‌بینی کرده بود نخستین محموله طلا از روسیه و ایران برای پالایش در ماه دسامبر امسال به این کارخانه تحویل داده می‌شود. در این خبر آمده بود که دلیل تمایل روس‌ها برای پالایش طلا قیمت‌های منطقی قزاقها بوده است. حال این نکته که شرکت قزاقی در معدن «ساریگونی» ایران فعال و مشغول تولید شمش طلاست و شمش تولیدی عیار۸۰درصدی دارد شاید راهی باشد تا محصولات تولیدی را به این کشور ارسال کرده و به بالاترین عیار برساند. سید احمد مشکانی، استاد دانشگاه و کارشناس بخش معدن درباره عملیات پالایش طلا در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: پالایش طلا در اصل خالص‌سازی است که عیار شمش را به ۹۹ یا۹۹/۹ درصد می‌رساند. شمش‌های طلای تولید شده به طور معمول بعد از پرعیارسازی و ذوب فلز طلا مقادیری از عناصر مزاحم درون‌شان باقی می‌ماند و به همین دلیل عیار آنها به بالاترین مقدار ممکن یعنی ۹۹/۹ نمی‌رسد. او گفت: کارخانه‌های فرآوری طلا به طور معمول، چندین مرحله دارند که با طی کردن آنها، طلا را به بالاترین درجه عیار می‌رسانند. تولید شمش طلا و مهرهای حَک شده در پشت آن نشان از کشور سازنده دارد. این در حالی است که هر کارخانه فرآوری طلا نمی‌تواند طلای تولیدی خود را به عیار ۹۹/۹۹ درصد برساند. حتی سنگ طلایی که از محیط یافت می‌شود نیز عیار ۹۹/۹۹ ندارد زیرا برخی مواد و عناصر اضافه همچون نقره و گانگ (باطله) در کنار آن قرار گرفتند و باید این مواد را جدا کرده و آن را تصفیه یا همان پالایش کرد. مشکانی درباره پالایش شمش طلا گفت: برای رسیدن شمش طلا که عیار ۹۹درصد دارد به عیار مورد نظر برای اختلاف جبران این عیار، باید تمام عناصر اضافی موجود در شمش را جدا کرد تا بتوان عیار را به ۹۹/۹۹ درصد رساند. درواقع شمش‌های طلا که بر پشت آنها مهر جهانی «تایید شده» خورده باشد مورد تایید و قابل قبول برای تمام کشورها خواهد بود. یکی از نکات مهم درباره پالایش دوباره شمش طلا، ارزش‌افزوده حاصل از آن است که باید به آن توجه کرد.
وی درباره اعلام آمادگی قزاقها برای پالایش طلای ایران گفت: عیار طلایی که در ایران تولید می‌شود بالای ۹۹ درصد است و به ۹۹/۹۹ درصد نمی‌رسد. به همین دلیل پیشنهادی مبنی بر پالایش طلا از سوی قزاقها مطرح شده است. از طرفی فناوری و تجهیزات پالایش شمش طلا در اختیار چندین کشور همچون امریکا، رژیم اشغالگر قدس و قزاقستان است. مشکانی دلیل اینکه پالایش طلا تنها از سوی چند شرکت انجام می‌شود را بالا بودن هزینه آن دانست و افزود: استحصال طلا و رساندن عیار آن به ۹۸ تا ۹۹ درصد، هزینه و فناوری‌های ویژه خود را نیاز دارد. در ادامه کار برای رساندن عیار شمش تولید شده به ۹۹/۹۹ درصد هزینه و سرمایه بسیاری نزدیک به هزینه‌ای به اندازه ساخت و راه‌اندازی یک کارخانه دیگر نیاز است و فناوری‌های بالایی را می‌طلبد. در کنار تمام موارد یادشده شرکت‌های فعال در این حوزه باید اعتبارنامه یا گواهینامه که مورد تایید تمام کشورهای جهان است را در اختیار داشته باشند. او گفت: در حال حاضر شرکت قزاق در معدن ساریگونی در حال فعالیت است و شمش طلا تولید می‌کند اما عیار محصول تولید شده آن به ۹۹/۹۹ درصد نمی‌رسد و باید آن را باز پالایش کرد.
افتتاح رسمی ساریگونی
محمد دره‌وزمی، رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کردستان درباره وضعیت کنونی معدن طلای ساریگونی و همچنین کارخانه تولید شمش آن به صمت گفت: کار اجرایی معدن طلای «ساریگونی» به شکل ۱۰۰درصدی انجام شده و به بهره‌برداری رسیده است. همچنین کارخانه استحصال و فرآوری آن، درحال تولید شمش طلا است. او در ادامه گفت: احتمالا هفته آینده وزیر صنعت، معدن و تجارت به استان کردستان سفر کرده و معدن ساریگونی به‌طور رسمی افتتاح می‌شود. دره‌وزمی به میزان خلوص طلای این معدن اشاره کرد و گفت: شمش طلای تولیدی این معدن عیار ۸۰درصدی دارد و در کنار آن عناصر دیگری همچون نقره و.. در آن یافت می‌شود. رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کردستان درباره آینده و فروش شمش طلای تولیدی این معدن نیز بیان کرد: شمش معدن ساریگونی را می‌توان از طریق بورس عرضه کرده و به فروش رساند. یا از طریق دریافت مجوز از بانک مرکزی آن را به دیگر کشورها صادر کرد. البته برای دریافت مجوز از بانک مرکزی درخواستی به وزارتخانه ارائه شده است. او به پیشرفت قابل توجه کارخانه در یک سال گذشته اشاره کرد و گفت: از تیر سال گذشته روند اجرایی کارخانه سرعت بالایی گرفت و مراحل فرآوری و راه‌اندازی کارخانه با سرعت قابل توجهی همراه شد. گفتنی‌است ذخایر طلای فراوانی در کشور وجود دارد و برای بهره‌بردن از آنها باید برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری انجام شود.
(نرگس قیصری – گروه معدن – برگرفته از روزنامه صمت مورخ 1394/09/09)
