کتایون ملکی – گروه معدن: ایران با وجود در اختیار داشتن ذخایر فراوان مواد معدنی، در سال‌های اخیر برای جذب سرمایه‌گذار خارجی در این بخش با مشکلات و موانع بسیاری روبه‌رو بوده است.
اما با تحرکات سیاسی در فضای بین‌المللی تلاش می‌کند تا بار دیگر ظرفیت‌های معدنی موجود در کشور را به سرمایه‌گذاران و فعالان بزرگ معدنی جهان معرفی کند. از سویی دیگر وجود جذابیت‌های معدنی در ایران سرمایه‌گذاران خارجی را بر آن داشته تا مطالعات خود را درباره ذخایر معدنی ایران افزایش دهند.با نزدیک شدن به مذاکرات نهایی ایران و ۱+۵، فعالان بخش معدن گمانه‌زنی‌های مختلفی از حضور سرمایه‌گذاران خارجی به کشور دارند. از سویی دیگر سرمایه‌گذاران و شرکت‌های مختلف خارجی از چندی پیش به ایران رفت‌وآمد داشته و به‌دنبال زمینه‌های مناسب برای همکاری با ایران هستند اما در این میان هم فعالان بخش معدن و هم سرمایه‌گذاران خارجی می‌دانند که ورود سرمایه به بخش معدن با موانعی روبه‌رو است که می‌تواند ریسک سرمایه‌گذاری را افزایش دهد. خانه معدن ایران به عنوان یک تشکل معدنی که نقش مهمی را در توسعه این بخش ایفا کرده از کارشناسان و استادان خبره معدنی دانشگاه مک گیل کانادا درخواست کرد مطالعاتی را درباره دلایل اصلی تمایل نداشتن سرمایه‌گذاران خارجی برای ورود به بخش معدن ایران انجام دهند. متاسفانه دیدگاه شرکت‌های خارجی که درباره وضعیت ایران اطلاعات خوبی در اختیار دارند چندان مثبت نبوده و این می‌تواند زنگ خطری برای بخش معدن ایران در جذب سرمایه‌گذار خارجی تلقی شود.
ریسک‌های سیاسی و اجتماعی
ریسک‌های سیاسی و اجتماعی نیز جزو موضوعاتی است که می‌تواند سرمایه‌گذاران خارجی را برای ورود به ایران مردد کند.سید احمد مشکانی، استاد دانشگاه و کارشناس معدن درباره ریسک‌های اجتماعی در بخش معدن به صمت گفت: متاسفانه در ایران گاهی مردم محلی مانع از انجام فعالیت‌های معدنی می‌شوند. نزدیک به ۴یا ۵ سال پیش قانونی از سوی مجلس شورای اسلامی برای مقابله با این مشکل وضع شد براساس این قانون هر کس که مانع انجام فعالیت‌های معدنکاری شود باید به نیروی انتظامی اطلاع داده شود. وی ادامه داد: هرچند براساس این قانون باید نیروی انتظامی با افرادی که مانع از انجام فعالیت‌های معدنی می‌شود برخورد کند اما متاسفانه این برخورد دیده نشده زیرا ممکن است به اغتشاش محلی منتهی شود به همین دلیل نیروی انتظامی به این موضوع ورود پیدا نمی‌کند.
به گفته مشکانی، بیشتر شرکت‌های معدنی با چنین مشکلی مواجه شده‌اند. این موضوع می‌تواند در جذب سرمایه‌گذاران خارجی تاثیر بسیار منفی داشته باشد. در سال‌های اخیر به عنوان فعال معدنی نیز شاهد ضرب و شتم میان مردم بومی و معدنکاران بوده‌ام. این استاد دانشگاه در ادامه بیان کرد: متاسفانه باج‌گیری از معدنکاران در مناطق دور افتاده بسیار مشاهده می‌شود. با توجه به اتفاقات رخ داده در این بخش می‌توان گفت ریسک اجتماعی بخش معدن ایران بسیار بالاست زیرا برخی از افراد سودجو احساس می‌کنند باید از شرکت‌های سرمایه‌گذار خارجی که وارد منطقه‌ای می‌شوند، اخاذی کنند. وی افزود: برخی از مردمان بومی یا سودجویان محلی تهدید به آتش‌زدن ماشین‌آلات یا تهدید جانی می‌کنند یا در خواست سهمی از معدن یا سود فروش آن را دارند تا اجازه دهند معدندار در آن منطقه فعالیت کند.
مشکانی تصریح کرد: مشکل اصلی از جایی آغاز می‌شود که مردمان محلی به دلیل قرارگیری معدن در منطقه روستایی احساس می‌کنند معدن برای آنهاست. در نتیجه برای حل این مشکلات باید قوانین موجود اجرایی شود. مشکانی گفت: درپی چنین موضوعی جوی خارج از بحث‌های اقتصادی ایجاد می‌شود که می‌توان آن را جو سیاسی دانست اما سیاستی برای مقابله با آن تدوین نشده است. در صورتی که ما نیز باید مانند کشورهای دیگر آیین‌نامه‌ای تنظیم کنیم تا هر شرکتی با هر ملیتی بتواند وارد بخش معدن شود و فعالیت اقتصادی انجام دهد. به گفته این استاد دانشگاه، باید از ورود سرمایه‌گذاران خارجی به بخش معدن استقبال شود زیرا آنها به تمامی ریسک‌های سرمایه‌گذاری آشنا بوده و همراه خود دانش و فناوری‌های نوین را وارد کشور می‌کنند.
(کتایون ملکی – گروه معدن – برگرفته از روزنامه صمت مورخ 1394/04/01)
