کتایون ملکی – گروه معدن: رقابت میان کشورهای عربی برای افزایش توسعه و حضور در بازارهای جدید از یک‌سو و جذب سرمایه‌گذار از سویی دیگر منجر به افزایش محصولات معدنی در این کشورها شده است.
این موضوع برای ایران فرصت و یا نوعی تهدید خواهد بود. فرصت از این دیدگاه که ایران می‌تواند با توجه به ذخایر غنی مواد معدنی برای تامین مواد اولیه با کشورهای حاشیه خلیج‌فارس وارد تجارت شود و تهدید از این دیدگاه که ورود آنها به بازارهای جهانی رقابت ایران را سخت خواهد کرد. این موضوع در صنعت آلومینیوم به خوبی قابل لمس است. ورود کشورهای حاشیه خلیج‌فارس به این صنعت و رشد سریع آن بازار را از دست تولیدکنندگان ایرانی خارج کرد، در کنار این موضوع وضع تحریم علیه کشور نیز توانست حضور کشورهای حاشیه خلیج‌فارس در بازارها را پررنگ‌تر کند.
لزوم ورود ایران به بازار خلیج‌فارس
احمد مشکانی کارشناس و استاد دانشگاه در زمینه همکاری ایران با کشورهای عربی در بخش معدن در گفت‌وگو با صمت اظهار کرد: کشور ایران به دلیل ساختارهای زمین‌شناسی از ظرفیت‌های خوبی در بخش معدن برخوردار است که این ظرفیت‌ها را می‌توان در خاورمیانه بی‌نظیر دانست. در واقع ایران دارای قطب‌های بسیار خوبی از جمله منطقه مرکزی، البرز، ارسباران و… است که کانی‌های فلزی و غیرفلزی ارزشمندی را در خود جای داده است.
وی ادامه داد: قطب‌های نام برده، کمتر در کشورهای عربی دیده می‌شود به همین دلیل نمی‌توان بخش معدن آنها را بخش معدن غنی دانست. از سویی دیگر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس کشورهایی در حال توسعه محسوب می‌شوند و در این زمینه رقابت شدیدی با یکدیگر داشته و شدیدا بر روی این موضوع تاکید دارند.
مشکانی گفت: افزایش ساخت برج‌های گردشگری و مراکز تجاری در این کشورها، افزایش مصرف مصالح ساختمانی را به دنبال دارد. این مصالح ساختمانی شامل فلزات، سنگ‌های تزئینی و مصالح ساختمانی همچون سیمان، گچ و… می‌شود. در نتیجه ایران می‌تواند با ایجاد فضایی مناسب در این زمینه با کشورهای عربی وارد همکاری شود.
به گفته وی، ایران ذخایر خوبی از گچ، آهک، سیمان و… در اختیار دارد که می‌تواند تجارت ما را با کشورهای حاشیه خلیج‌فارس توسعه دهد. سیمان ایران در خاورمیانه بی‌نظیر است و ما می‌توانیم با ورود به این بازارها رقیبان دیگر را از میدان خارج کنیم.
این استاد دانشگاه در ادامه اظهار کرد: کشورهای عربی در نظر دارند کارخانه‌های تولید فولاد و دیگر صنایع معدنی را توسعه دهند در نتیجه به مواد اولیه همچون سنگ‌آهن، مس و… احتیاج دارند. ایران می‌تواند در این زمینه اقدامات تجاری خوبی انجام دهد.
مشکانی با بیان این موضوع که ایجاد همکاری معدنی با کشورهای حاشیه خلیج‌فارس نیازمند اجرای برخی مسائل است، افزود: مشکل اصلی رعایت نشدن استانداردهای جهانی در تولید برخی محصولات، است. در واقع برای این بخش باید یک تعریف مخصوص ایجاد شود. از سویی دیگر روابط بین‌المللی ما با برخی از کشورهای عربی چندان تعریفی ندارد در نتیجه بر نحوه تجارت تاثیرگذار است.
وی ادامه داد: موضوع دیگر در این بخش قیمت تمام شده است. گاهی قیمت تمام شده یک ماده معدنی در ایران برای ارسال به کشورهای عربی گران‌تر از واردات همان ماده از برزیل می‌شود به همین دلیل کشورهای حاشیه خلیج‌فارس ترجیح می‌دهند مواد معدنی مورد نیاز خود را از کشورهای دیگر وارد کنند. ایران می‌تواند از عراق و از طریق راه‌های زمینی و از خلیج‌فارس با استفاده از مسیر دریایی به کشورهای عربی وارد شود.
وی تصریح کرد: امروز قطر برای جام جهانی در حال ساخت ورزشگاه‌ها و هتل است در نتیجه این موضوع فرصت خوبی برای تولیدکنندگان محصولات معدنی ایران خواهد بود. اگر قیمت تمام شده را کاهش و کیفیت را افزایش دهیم می‌توانیم حضور خوبی در بازار کشورهای حاشیه خلیج‌فارس داشته باشیم. البته فراموش نکنیم که بازرگانی و بازاریابی نیز در این موضوع نقش مهمی ایفا می‌کند و باید عملکرد ما در این بخش تقویت شود.
(کتایون ملکی – گروه معدن – برگرفته از روزنامه صمت مورخ 31/01/1394)
